Lith

Lith is het dorp aan de rivier, maar geeft dat niet graag toe. Tenminste, als je van Oss af over de dijk komt, dan maakt de weg bij de toegang van Lith een geweldige zwieper naar links, naar rechts en weer links en vervolgens sta je op het marktplein naar een dorpspomp, gemeentehuis, wat huizen en een rijtje cafés te kijken. Wat dorp aan de rivier? Geen rivier in de verre verte te bekennen. Je moet terug, een smal steil weggetje omhoog en dan kom je pas op de dijk terecht, met zicht op de rivier. Van de andere kant af is het niet veel makkelijker. De doorgaande weg blijft ver van de dijk. Smalle weggetjes voeren er naar toe. Dat heeft wel weer tot voordeel dat vooral fietsers en wandelaars – die mogen overal door – van een tochtje over de dijk kunnen genieten. Zij ervaren het best de fraaie variatie van oude en nieuwe huizen op en aan de dijk, groots en klein en het oer-Hollands ontroerend zicht op het pontje dat de stroom doorkruist.

Lith, de naam is klein, de plannen zijn groot
Lang geleden, toen er nog geen dijken en stuwen waren en de Maas dan weer veel, dan weer weinig water voerde, kon je van Lith af naar de overkant waden. Tenminste, ‘overtocht’ schijnt een oude betekenis van de naam Lith te zijn. De ontwikkeling van Lith heeft zich vooral aan de Brabantse kant afgespeeld, de overkant is tamelijk leeg. Ook wel logisch, Lith ligt op een natuurlijke min of meer ronde hoogte, veilig voor het water. Een wirwar van kleine paadjes (in Lith ‘weesjes’ genaamd) verbindt de woningen en boerderijen die verspreid over de Lithse heuvel staan. Ze lopen achter tuinen langs en tussen de erven door en geven een onverwacht intieme inkijk in het dorp. Die paadjes afstruinen is een van de leukste dingen die je in Lith kunt doen.

Dat Lith wel wat te bieden had was in de middeleeuwen bekend. In 1024 kwam het dorp met de landerijen van de heerlijkheid Heerewaarden in het bezit van het Luikse domkapittel. De kathedraal van deze kerk had drie torens, torens die een plaats kregen in het Lithse gemeentewapen. Een deel van de opbrengsten van Lith hield het domkapittel op de been. En een dijk hield het dorp zo vanaf 1250 droog. In 1359 kreeg Lith een eigen bestuursreglement. Een soort dorpsraad, toen al! Langzamerhand werd Lith een geheel zelfstandig sturend dorpje dat tot omstreeks 1950 niet veel meer dan zo’n 1000 tot 1300 inwoners telde. Dat Lithoijen, Oijen en Teeffelen er in 1939 aan toegevoegd werden hielp ook niet echt. Daar woonde ook maar een haffeltje mensen. En dat Maren-Kessel en ’t Wild er in 1958 bij kwamen was leuk, maar bracht meer koeien en varkens mee dan inwoners. Met z’n allen zing je het dan wel een tijdje uit, maar de boel loopt op een gegeven moment muurvast. Dat het einde van de zelfstandigheid heus niet ligt aan een gebrek aan goede ideeën, alleen maar aan geld, bewijzen de laatste bestuurders. De naam van de gemeente is klein maar zelden of nooit zijn er zulke grootse plannen onthuld als in Lith het voorbije jaar. Dubai spuit eilanden in de vorm van palmbomen op? Kunnen wij ook, net zo makkelijk, in de Lithse Ham! Alleen Dubai heeft olie, dat scheelt. Lith heeft ook echt een nieuwe brede basisschool nodig. Een prachtig ontwerp is klaar maar het is een probleem de bouw te bekostigen. Grote buur Oss laat Lith niet wachten op het formele einde en steekt alvast de helpende hand toe om de voorzieningen van Lith op peil te houden. Een goede buur is zo gek nog niet. En die dorpsraad zal er ook wel weer opnieuw komen voor Lith.
bron: Wikipedia

Bekijk hier het actuele woningaanbod in Lith.